Jak działa żuraw wieżowy?
Jest to maszyna stworzona do podnoszenia ciężarów w pionie i poziomie, działająca na zasadzie obracania się wokół własnej osi. Składa się z wysokiego masztu oraz długiego wysięgnika, a ładunki podnoszone są za pomocą liny i wyciągarki umieszczonej na wysięgniku. Przeciwwaga stabilizująca równoważy obciążenia, stwarzając bezpieczne operowanie nawet na dużej wysokości. Żuraw można dodatkowo przymocować do gruntu za pomocą specjalnych kotew, co zwiększa jego stabilność. Montaż elementów żurawia, takich jak maszt czy wysięgnik, często wymaga wsparcia mniejszych żurawi samojezdnych.
Przewodnik po typach żurawi
Wybór odpowiedniego typu żurawia zależy od specyficznych potrzeb danego projektu budowlanego, takich jak wysokość pracy, rodzaj terenu czy mobilność urządzenia. Różne żurawie umożliwiają dostosowanie do wymagań placu budowy i optymalne zarządzanie pracami transportowymi.
W zależności od różnych czynników dzieli się je na:
- stationäre Kräne,
- schienengebundene Krane,
- żurawie szybko montujące,
- żurawie dolnoobrotowe,
- żurawie górnoobrotowe,
- żurawie sterowane z kabiny lub z poziomu roboczego.
Żurawie stacjonarne, na stałe zamocowane do podłoża, zapewniają stabilność i są idealne do długoterminowych projektów, gdzie nie ma potrzeby ich przemieszczania. Żurawie szynowe, dzięki torowisku, umożliwiają łatwe przemieszczanie po placu budowy, oferując mobilność i elastyczność pracy w różnych miejscach. Do prac wymagających szybkiego montażu świetnie nadają się żurawie szybko montujące. Ich konstrukcja pozwala na szybkie przygotowanie do pracy, eliminując potrzebę dodatkowych urządzeń montażowych i przyspieszając start budowy.
Żurawie dolnoobrotowe charakteryzują się obrotem masztu wokół własnej osi, co umożliwia precyzyjne przenoszenie ładunków na całym placu. W żurawiach górnoobrotowych maszt pozostaje nieruchomy, a obraca się jedynie wysięgnik, co sprawdza się w precyzyjnych pracach w ograniczonej przestrzeni. Żurawie sterowane z kabiny lub z poziomu gruntu różnią się sposobem obsługi. W kabinie operator kontroluje ruchy maszyny z wnętrza, natomiast w wersji zdalnie sterowanej może obsługiwać urządzenie z poziomu gruntu przy użyciu pilota, co zwiększa swobodę i elastyczność pracy.
Jak dobrać odpowiedni żuraw na budowę?
Parametry żurawi wieżowych, które trzeba uwzględnić przy ich doborze, aby spełnić wymagania budowy oraz zapewnić bezpieczeństwo. Obejmują one między innymi udźwig, zasięg, wysokość roboczą, stabilność konstrukcji oraz możliwość dostosowania do warunków terenowych i specyfiki realizowanego projektu.
| Parametry żurawia | Opis i zasady doboru |
|---|---|
| Wysokość podnoszenia | Określa maksymalną wysokość, na jaką żuraw jest w stanie podnieść ładunek zawieszony na haku. Przy wyborze należy uwzględnić wysokość budynku, aby żuraw mógł sięgać przynajmniej kilka metrów powyżej najwyższego punktu konstrukcji, zapewniając wystarczający zasięg dla operacji na całej wysokości. |
| Udźwig nominalny | To maksymalna masa ładunku, którą żuraw może podnieść przy zachowaniu stabilności. Udźwig zmniejsza się wraz ze wzrostem odległości ładunku od osi obrotu, co ilustruje diagram udźwigu w instrukcji obsługi. Żuraw należy dobrać na podstawie maksymalnej masy ładunku, która wystąpi na budowie. |
| Długość wysięgnika | Wysięg, czyli zasięg poziomy żurawia, określa, jak daleko można podać ładunek. Im dłuższy wysięgnik, tym większy obszar pracy żurawia. Dobiera się go na podstawie wielkości obiektu budowlanego i wymagań dotyczących rozmieszczenia ładunków w obrębie placu budowy. |
| Stabilność podłoża | Przy montażu żurawia ważne jest odpowiednie przygotowanie podłoża. Musi być ono twarde i stabilne, wolne od elementów osłabiających, takich jak studzienki czy instalacje podziemne (na przykład kanalizacyjne). Odpowiednie podłoże to podstawowy element bezpieczeństwa pracy i stabilności żurawia na budowie. |
W przypadku żurawi wieżowych stacjonarnych istnieje możliwość modyfikacji wysokości masztu oraz długości wysięgnika, o ile pozwala na to instrukcja eksploatacji konkretnego modelu żurawia. Taki żuraw można dostosować do potrzeb budowy poprzez dodanie dodatkowych elementów masztu lub wysięgnika, co pozwala na zwiększenie jego zasięgu i wysokości podnoszenia.
Bezpieczeństwo na stanowisku żurawia wieżowego
Nowe przepisy BHP dla operatorów żurawi wieżowych i szybko montujących, obowiązujące od listopada 2018, nakładają konieczność ścisłego stosowania się do instrukcji producenta żurawia. Dokument ten zawiera między innymi obowiązki operatora i zasady konserwacji oraz przepisy bezpieczeństwa. Na budowie powinna znajdować się też opracowana instrukcja transportowa i ewakuacyjna, a przy kolizyjnych pracach żurawia, opis szczególnych procedur. W zespole obsługującym żuraw musi znaleźć się także hakowy, który zajmuje się prawidłowym zawieszeniem ładunku oraz sygnalista, który kieruje jego transportem, wydając operatorowi polecenia i nadzorując bezpieczeństwo prac.
Czynności zabronione
Podczas pracy z żurawiem budowlanym obowiązują ścisłe zakazy, które mają na celu stworzenie bezpieczeństwa na placu budowy. Żurawia nie można użytkować bez aktualnej, pozytywnej decyzji Urzędu Dozoru Technicznego, a praca urządzeniem niesprawnym lub uszkodzonym jest absolutnie zabroniona. Wszelkie naprawy powinny być przeprowadzane wyłącznie przez osoby posiadające stosowne uprawnienia. Niedopuszczalne jest zmienianie ustawień elementów zabezpieczających, które mają za zadanie chronić zarówno operatora, jak i osoby przebywające w pobliżu. Żurawia nie można obsługiwać w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, na przykład w przypadku słabej widoczności czy przy silnym wietrze. Jego przeciążanie jest surowo zabronione, podobnie jak podnoszenie ładunków, które są trwale połączone z podłożem. Żurawiem nie wolno także podnosić ludzi – wyjątkiem są sytuacje, w których uzyskano specjalne pozwolenie Urzędu Dozoru Technicznego na taki transport. Dla każdego żurawia należy również prowadzić książkę dyżurów oraz dziennik konserwacji, w którym będą zapisywane czynności serwisowe.
Jak zostać operatorem żurawia?
Aby rozpocząć pracę na stanowisku operatora żurawia wieżowego, należy spełnić kilka wymagań dotyczących wieku, zdrowia oraz kwalifikacji zawodowych. Przede wszystkim kandydat na operatora musi mieć ukończone 18 lat. Kolejnym wymogiem jest posiadanie aktualnego orzeczenia lekarskiego, które potwierdza, że dana osoba nie ma żadnych przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu operatora żurawia. Badania lekarskie są szczególnie ważne, gdyż praca na żurawiu wymaga pełnej sprawności fizycznej oraz dobrej koordynacji. Ostatnim, ale równie istotnym kryterium jest posiadanie ważnego zaświadczenia kwalifikacyjnego wydanego przez Urząd Dozoru Technicznego, który formalnie uprawnia do obsługi żurawi wieżowych. Aby uzyskać takie zaświadczenie, kandydat musi przejść specjalistyczne szkolenie i zdać odpowiedni egzamin, który sprawdza jego umiejętności praktyczne oraz znajomość zasad bezpieczeństwa i obsługi żurawia.
Uprawnienia operatora żurawia wieżowego
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zaświadczenie kwalifikacyjne uprawniające do obsługi żurawi wieżowych, wydane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT, TDT lub WDT), jest ważne przez pięć lat. Aby zdobyć takie uprawnienia, kandydat musi ukończyć specjalistyczne kursy organizowane przez Ośrodki Kształcenia Zawodowego, które obejmują zarówno część teoretyczną, jak i praktyczną. Szkolenie kończy się egzaminem przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego.
Uzyskane zaświadczenie kwalifikacyjne uprawnia do obsługi różnych typów żurawi wieżowych, w tym stacjonarnych, szybko montujących i szynowych. Zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez Urząd Dozoru Technicznego uprawniające do obsługi żurawi wieżowych jest ważne bezterminowo, jednak w praktyce jego ważność może zostać ograniczona. Aby przedłużyć ważność uprawnień, operator musi złożyć specjalny wniosek do organu Urzędu Dozoru Technicznego, który wydał to zaświadczenie, najlepiej na trzy miesiące przed upływem daty ważności.
Fragen und Antworten
Jak działa żuraw wieżowy?
Działa na zasadzie obracania się wokół własnej osi, składa się z wysokiego masztu i długiego wysięgnika, na którym podnoszone są ładunki za pomocą liny i wyciągarki. Przeciwwaga stabilizująca zapewnia równowagę, a specjalne kotwy mogą zwiększyć jego stabilność.
Jakie typy żurawi wieżowych istnieją?
Istnieje kilka typów żurawi wieżowych, w tym żurawie stacjonarne, szynowe, szybko montujące, dolnoobrotowe, górnoobrotowe oraz żurawie sterowane z kabiny lub z poziomu roboczego.
Jak dobrać odpowiedni żuraw?
Przy wyborze żurawia należy zwrócić uwagę na wysokość podnoszenia, udźwig nominalny, długość wysięgnika oraz stabilność podłoża, na którym będzie montowany.
