Do transportowych urządzeń ciśnieniowych zaliczamy urządzenia, które zmieniają miejsce między napełnieniem a opróżnieniem. Wśród nich możemy wymienić butle, zbiorniki rurowe, naczynia kriogeniczne, bębny ciśnieniowe, cysterny wraz z ich zaworami i innym wyposażeniem. Warto zaznaczyć, że zbiorniki ciśnieniowe powyżej 350 cm3 mogą obsługiwać i konserwować tylko osoby z odpowiednimi kwalifikacjami. Z niniejszego artykułu dowiesz się, gdzie wykorzystywane są gazy techniczne, jak transportuje się zbiorniki ciśnieniowe i jak się je oznacza oraz kto musi posiadać uprawnienia do obsługi i napełniania urządzeń, zbiorników i butli do przewożenia gazów.
Wykorzystywanie gazów
W pracy, w której eksploatowane są gazy i opakowania przenośne z gazami, szczególną uwagę zwraca się na aspekt bezpieczeństwa. Pod pojęciem eksploatacji należy tutaj rozumieć czynności takie jak transport wewnątrz zakładu, magazynowanie, dystrybucję, przygotowanie do użycia, a także opróżnianie zbiorników, ich konserwacja i ponowne uzupełnienie.
Właściwości poszczególnych gazów
W przemyśle spotykamy zarówno gazy czyste, takie jak tlen, azot, argon, acetylen, hel, wodór czy dwutlenek węgla, ale także mieszanki gazów różnych typów. Te ostatnie wykorzystywane są np. w spawalnictwie, tak jak mieszanka argonu z dwutlenkiem węgla. Gastronomia i przetwórstwo żywności również korzysta z mieszanek np. azotu z dwutlenkiem węgla.
Gazy ciekłe stosuje się raczej w procesach technologicznych, chłodzeniu opracowywanych materiałów czy laboratoriach. Należy pamiętać, że transport skroplonych gazów takich jak ciekły azot, tlen, argon lub dwutlenek węgla wymaga zastosowania szczególnych zasad bezpieczeństwa i odpowiednich naczyń.
Transport gazów technicznych
Gazy przewozi się specjalnie do tego przystosowanymi pojazdami, które prowadzone są przez certyfikowanych kierowców, posiadających zaświadczenie o ukończeniu kursu ADR, ponieważ wiele z tych substancji zaliczamy do niebezpiecznych. W butlach stalowych lub aluminiowych powinny być transportowane m.in. tlen, acetylen, azot, argon czy sprężone powietrze.
Przed podróżą należy sprawdzić szczelność zaworów wszystkich butli oraz upewnić się, że są zabezpieczone przed działaniem czynników zewnętrznych, jak ogień, woda czy uszkodzenia mechaniczne. Gazy techniczne przewożone są w otwartej przestrzeni ładunkowej, ale kierowca musi być oddzielony od ładunku gazoszczelną przegrodą.
Oznaczenie butli oraz pojazdu
Europejskie ustawodawstwo reguluje transport i dystrybucje gazów technicznych. Zawodowi przewoźnicy tych substancji musza zaopatrzyć się w pomarańczowe tablice, które informują osoby postronne, a szczególnie służby ratownicze w czasie kolizji lub wypadku. Butle z gazami według obowiązujących przepisów oznacza się konkretnymi kolorami:
- butle czerwone – zawierają gazy łatwopalne;
- butle żółte – gazy toksyczne lub korozyjne;
- butle jasnoniebieskie – zawierają gazy utleniające się;
- butle jasnozielone – zawierają gazy duszące.
Konserwacja i rodzaje przeprowadzanych badań
W procesie wykorzystywania urządzeń ciśnieniowych nieodłącznym jego elementem są badania:
- okresowe – dla urządzeń objętych pełnym dozorem,
- eksploatacyjne – wykonywane w zależności od potrzeb i decyzji inspektora dozoru technicznego lub na wniosek eksploatującego urządzenie,
- powypadkowe lub poawaryjne – przeprowadzane w przypadku wystąpienia zagrożenia, uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku, by wprowadzić działania zapobiegawcze.
Jak zdobyć uprawnienia do eksploatacji zbiorników ciśnieniowych?
Istnieje kilka zawodów, w których umiejętność obsługi zbiorników ciśnieniowych jest niezbędna. Wśród takich profesji możemy wyróżnić strażaków, pracowników szpitali i uzdrowisk, osób zatrudnionych w przemyśle spożywczym, monterów instalacji chłodniczych i pomp ciepła oraz płetwonurków. Osoby, które chciałby pracować w którymś z wymienionych zawodów na stanowisku wymagającym obsługi i napełniania przenośnych zbiorników ciśnieniowych, muszą odbyć odpowiednie szkolenie i zdać egzamin państwowy przed komisją UDT.
