Co to jest lutowanie
Lutowanie to jedna z możliwości, dzięki którym możemy połączyć ze sobą metalowe elementy. Do ich połączenia wykorzystywane
jest tak zwane spoiwo, zwane również lutoiwem lub też lutem. Lutowanie to proces stosunkowo prosty. Wystarczy lutownica oraz informacje na temat jej zastosowania oraz z zakresu obróbki metali. Materiał, który wykorzystywany jest do spojenia ma fizykochemiczne właściwości takie jak pierwiastki z grupy metali. Dzięki temu po zakończeniu lutowania, spoina wygląda jednorodnie. Jednak możemy ją dostrzec gołym okiem. Przypomina ona zgrubienie, które znajduje się w miejscu gdzie łączone były elementy.
Inną popularną techniką obróbki metali jest spawanie. Lutowanie w jego przeciwieństwie jest procesem, który nie narusza struktury łączonych elementów. Proces wykonywany jest w takiej temperaturze, która nie uszkodzi bądź nie nadtopi łączonych części. Temperatura wytwarzana przez lutownicę musi być tak wysoka, aby spoiwo było plastyczne. Jest ona trochę wyższa niż ta, która potrzebna jest aby stopić lut, jednocześnie tak niska, która nie spowoduje naruszenia elementów, które będziemy łączyć.
Jakie mamy rodzaje lutowania
Lutowanie możemy podzielić na dwa podstawowe rodzaje:
- Lutowanie miękkie – temperatura poniżej 450 °C
- Lutowanie twarde – temperatura powyżej 450 °C
Te metody właściwie różni jedynie temperatura, która wykorzystywana jest podczas pracy. Ta temperatura łączy się z doborem odpowiedniego lutoiwa. Optymalna temperatura pozwalająca na prawidłowe wykonanie procesu jest o około o 30-50 °C wyższa od temperatury topnienia spoiwa. Dzięki temu widzimy związek pomiędzy rodzajem lutowania a topliwością lutu.
Do lutowania miękkiego wykorzystamy spoiwa o temperaturze topnienia około 400 °C. Wykorzystamy je do łączenia delikatniejszych metali.
Do lutowania twardego użyjemy natomiast metali średniotopliwych. Będzie ono dobrym sposobem do bardziej wytrzymałych części.
Lutowanie miękkie
Ta metoda jest wykorzystywana często w gospodarstwach domowych. Proces ten jest stosunkowo prosty w niskiej temperaturze, co nie powinno sprawić nam trudności. Z łatwością możemy zrobić to samodzielnie wykorzystując najprostszą lutownicę.
Lut miękki sprawdzi się przy połączeniu elementów z miedzi, stali, mosiądzu oraz cynku. Będzie również odpowiedni do łączenia części wykonanych ze stopów metali, które wymieniliśmy wcześniej. Zapewni to dokładne oraz jednorodne spojenie. Gotowe luty miękkie możemy dostać jako druciki, pałeczki, płytki czy nawet w formie sproszkowanej.
Lutowanie twarde
W przeciwieństwie do lutowania miękkiego metoda twarda może wymagać profesjonalnych narzędzi. Przyda się również doświadczenie w fachu. Luty w temperaturze przekraczające 450 °C możemy wykonać samodzielnie. Niektóre metale wymagają jednak nawet pięciokrotnie wyższej temperatury lutowania. W skrajnych przypadkach możemy mówić już o lutowaniu przemysłowym. Do jego wykonania specjaliści stosują specjalistyczne narzędzia.
Najpopularniejszymi lutami twardymi są mieszanki srebra. Przy ich pomocy możemy połączyć większość metali. Luty miedziano-fosforowe doskonale sprawdzą się do łączenia elementów z mosiądzu, miedzi lub brązu. Do lutowania stali nierdzewnej dobrze sprawdzi się spoiwo niklowe, przy pomocy miedzianego można połączyć części ze stali, stopów mosiądzu z cyną.
Lutowanie twarde możemy zastosować w łączeniu miedzianych rur. Wykorzystamy je również między innymi w motoryzacji czy chłodnictwie.
